Rezultaty projektu

Projekt badawczy: Jak uczynić głos słyszalnym? Ciągłość i przemiany kurdyjskiej kultury i rzeczywistości społecznej w perspektywie postkolonialnej

Pięcioletni (2013-2018) zespołowy projekt badawczy kierowany przez dr Joannę Bocheńską skupiał się na analizie wybranych aspektów kulturowych i społecznych dynamicznie zmieniającej się rzeczywistości kurdyjskiej. W ramach perspektywy postkolonialnej, która stanowiła element spajający dla badaczy, analizie poddano cztery główne tematy:

• Wymiar etyczny kurdyjskiej kultury w odniesieniu do tradycyjnych i współczesnych narracji literackich (Joanna Bocheńska). Jak wskazują badania, współczesna kurdyjska kultura buduje nową wyobraźnię moralną stanowiącą ramy dla pojęcia godności, rozumianej w projekcie jako „rozpoznanie wartości ludzkiego życia, w jego skończoności i cielesności”. Nowoczesna godność oferuje bardziej skomplikowany obraz psychologiczny i społeczny człowieka i wskazuje na wartość ludzkiego życia w kontraście do narracji tradycyjnych opartych na honorze tj. bycia gotowym do złożenia ofiary z życia w imię innych wartości.
• Społeczno-polityczna rola kurdyjskich instytucji kulturalnych (Renata Kurpiewska-Korbut). Badania dostarczyły wiedzy na temat przestrzeni działania, sieci powiązań i głównych tematów aktywności kurdyjskich instytucji kulturalnych w Turcji, Iraku, Iranie i diasporze, które w większości przejmują rolę instytucji państwowych, czyniąc swoim głównym celem ochronę języka i dziedzictwa kulturowego oraz ich popularyzację, co stoi w jawnym kontraście do odgórnej państwowej polityki wynaradawiania i asymilacji realizowanej wobec Kurdów zwłaszcza w Turcji i Iranie.
• Rola tłumaczeń na język kurdyjski w tworzeniu wartości etycznych, kulturalnych i społecznych (Marcin Rzepka). Przeprowadzone badania dotyczące przede wszystkim XIX oraz początku XX wieku koncentrowały się na tłumaczeniu Biblii początkowo jako tekstu stanowiącego podstawę działalności misyjnej, później jednak jako tekstu kulturowego tłumaczonego przez samych Kurdów. Badania pozwoliły na przedstawienie obrazu inicjatyw w zakresie tłumaczenia Biblii na język kurdyjski, uzyskanie wiedzy o tłumaczach oraz o wartościach jakie niosą za sobą wczesne przekłady biblijne dla kultury kurdyjskiej.
• Relacje pomiędzy Kurdami i mniejszościami chrześcijańskimi (Krzysztof Lalik). Badania wskazały na istnienie kilku poziomów relacji pomiędzy Asyryjczykami i Kurdami w Kurdystanie irackim, które opierają się zarówno na kurdyjskiej (i muzułmańskiej) dominacji, jak też na wielu polach współpracy i porozumienia.
• Z zespołem współpracowali również Karol Kaczorowski, w ramach swojego niezależnego projektu badający Konstruowanie tożsamości etnicznej wśród młodych Kurdów w Stambule (Preludium) oraz Artur Rodziewicz, zajmujący się tematyką jezydzką, projekt: Eros i Perła w jezydzkiej kosmogonii, Fuga.
• Owocem pracy zespołu, jest przygotowana do publikacji książka Rediscovering Kurdistan’s Cultures and identities: The Call of the Cricket, Palgrave Studies in Cultural Heritage and Conflict, Palgrave Macmillan 2018, na którą składają się teksty sześciu wymienionych wyżej autorów. Zarówno książka jak i badania grupy polskich naukowców stanowią unikatowy wkład w rozwój studiów kurdyjskich w Polsce i na świecie. Należy podkreślić, że tematyka kurdyjska, wykraczająca poza sferę popularnych politologicznych i dziennikarskich analiz jest wciąż na świecie bardzo rzadko podejmowana. Zagadnienie przemian etycznych w odniesieniu do współczesnej kultury kurdyjskiej analizowane przez Joannę Bocheńską nie było do tej pory w ogóle opisywane, a publikacje dotyczące kurdyjskiej literatury w przestrzeni międzynarodowej można policzyć na palcach jednej ręki. Podobnie rzecz się ma z kurdyjskimi instytucjami kultury, którym do tej pory nie poświęcono żadnego wyczerpującego opracowania, jak też z rolą tłumaczeń na język kurdyjski i relacjami kurdyjsko chrześcijańskimi. Projekt ma więc bardzo istotne znaczenie dla rozwoju studiów kurdyjskich w Polsce i na świecie.

Opis książki:

Rediscovering Kurdistan’s Cultures and Identities: The Call of the Cricket offers insight into little-known aspects of the social and cultural activity and changes taking place in different parts of Kurdistan (Turkey, Iraq, Syria and Iran), linking different theoretical approaches within a postcolonial perspective. The first chapter presents the book’s approach to postcolonial theory and gives a brief introduction to the historical context of Kurdistan. The second, third and fourth chapters focus on the Kurdish context, examining ethical changes as revealed in Kurdish literary and cinema narratives, the socio-political role of the Kurdish cultural institutions and the practices of countering othering of Kurdish migrants living in Istanbul. The fifth chapter offers an analysis of the nineteenth-century missionary translations of the Bible into the Kurdish language. The sixth chapter examines the formation of Chaldo-Assyrian identity in the context of relations with the Kurds after the overthrow of the Ba’ath regime in 2003. The last chapter investigates the question of the Yezidis’ identity, based on Yezidi oral works and statements about their self-identification.

Spis treści:

Chapter 1: Introduction

Chapter 2: Between Honour and Dignity: Kurdish literary and cinema narratives and their attempt to rethink identity and resistance, Joanna Bocheńska

Chapter 3: The Socio-Political Role of Modern Kurdish Cultural Institutions, Renata Kurpiewska-Korbut

Chapter 4: Countering Othering: Social negotiations of identity among new Kurdish migrants in Istanbul, Karol Kaczorowski

Chapter 5: Translation, Power and Domination: The postcolonial explorations of the Bible in the Kurdish context, Marcin Rzepka

Chapter 6: Ethnic and Religious Factors of Chaldo-Assyrian Identity in an Interface with the Kurds in Iraqi Kurdistan, Krzysztof Lalik

Chapter 7: The Nation of the Sur: The Yezidi identity between modern and ancient myth, Artur Rodziewicz

O książce:

"This volume marks a major addition to Kurdish studies. It paints an innovative, historically differentiated, and theoretically informed picture of cultural and religious life among different ethnic groups in Kurdistan, and among Kurds living elsewhere. Jointly, its contributions take us far beyond the reductionist narratives of conflict, war, and resistance that dominate much of the existing literature.”

Michiel Leezenberg, Professor, Amsterdam University

"Joanna Bocheńska and her colleagues have placed Kraków on the map as a vibrant centre of Kurdish studies. This book gives an excellent overview of the wide range of their interests and the originality of their approach. Each of the chapters contributes new insights in the social and cultural dynamics of modern Kurdish society, with a strong emphasis on religious minorities. Highly recommended to both scholars and the general public."

Martin van Bruinessen, Professor, Utrecht University